%PDF-1.5 %µµµµ 1 0 obj <>>> endobj 2 0 obj <> endobj 3 0 obj <>/ExtGState<>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 0 0 595.32 841.92] /Contents 4 0 R/Group<>/Tabs/S/StructParents 0>> endobj 4 0 obj <> stream xœ=ËŽe·q{ú‡» и¯ø~8 ý˜±'~@¶Çƒ VH#gZ©5°g”øïd�Mödd“ñÆö&©ây±H²N[ÐÓ}ï9Åb±Þ,O|túðÃ~tóìö$?>]ßÞœ®Ÿ¿ÿÞOåIš³0§çÿôþ{ò$àyRÁœ•
Sự hiểu biết về lĩnh vực khoa học
Người dịch cần có kiến thức sâu về lĩnh vực khoa học mà bản dịch đề cập đến. Điều này giúp người dịch hiểu và tái tạo lại ý nghĩa của văn bản một cách chính xác và trung thực.
Sự phức tạp của thuật ngữ chuyên ngành
Như đã đề cập ở trên, văn bản khoa học thường chứa nhiều thuật ngữ chuyên ngành khó hiểu và đòi hỏi người dịch phải có kiến thức sâu về lĩnh vực đó. Người dịch cần phải hiểu được ý nghĩa chính xác của từng thuật ngữ để có thể dịch đúng và đảm bảo tính chính xác của bản dịch.
Nghề dịch thuật văn bản khoa học
Dịch thuật văn bản khoa học là một nghề đòi hỏi sự kiên trì, trung thực và có kiến thức sâu về lĩnh vực khoa học. Người dịch cần phải luôn cập nhật và nâng cao kiến thức của mình để có thể đảm bảo tính chính xác và chuyên môn của bản dịch.
Sự mơ hồ trong ngôn ngữ khoa học
Ngôn ngữ khoa học thường rất mơ hồ, đòi hỏi người dịch phải có khả năng diễn giải chính xác ý nghĩa của tác giả. Vì mục đích của văn bản khoa học là truyền đạt các thông tin khoa học một cách chính xác và rõ ràng, nên các từ và câu trong văn bản này thường mang nhiều ý nghĩa và có tính chính xác cao.
Đào tạo dịch thuật văn bản khoa học
Để có thể đảm bảo chất lượng của các bản dịch văn bản khoa học, việc đào tạo người dịch là rất quan trọng. Các trường đại học và tổ chức đào tạo dịch thuật hiện nay đều có các chương trình đào tạo về dịch thuật văn bản khoa học.
Các hiệp hội và tổ chức dịch thuật văn bản khoa học
Hiệp hội và tổ chức dịch thuật văn bản khoa học nhằm mục đích thúc đẩy sự phát triển và nâng cao chất lượng của lĩnh vực này. Một số hiệp hội và tổ chức được biết đến là Hiệp hội Dịch thuật Khoa học và Kỹ thuật Châu Âu (EST), Tổ chức Dịch thuật Khoa học Quốc tế (ISI) và Tổ chức Dịch thuật Khoa học và Kỹ thuật Mỹ (ATA).
Bác sĩ Lâm Hiếu Minh, Khoa Sức khỏe tâm trí - Bệnh viện Chỉnh hình và phục hồi chức năng TP.HCM, cho biết hiện có rất nhiều người quan niệm sai lệch như trên về
Tại hội thảo Tự kỷ - Những vấn đề cần quan tâm do Trường Giáo dục chuyên biệt Khai Trí tổ chức ngày 16.2, diễn ra ở Đường sách TP.HCM, bác sĩ (BS) Lâm Hiếu Minh khẳng định: “Có rất nhiều người, nhất là những người trẻ thường quan niệm tự kỷ là không nói chuyện, không tiếp xúc với ai, sống khép kín, trầm buồn… Đó không phải là hội chứng tự kỷ mà có thể là rối loạn cảm xúc, trầm cảm hoặc gì đó. Ngay cả một số người làm chính sách cũng chưa hiểu đúng và cho là tự kỷ do chơi game nhiều. Vì vậy, một trong những mục đích chính của hội thảo là góp phần làm thay đổi nhận thức cộng đồng”.
, BS Lâm Hiếu Minh cho rằng tự kỷ không phải là bệnh mà là rối loạn phát triển lan tỏa. Tự kỷ là hội chứng bẩm sinh, có đặc trưng là rối loạn nặng nề về tương tác xã hội, giao tiếp và vấn đề liên quan đến hành vi cũng như sự phát triển, nên mới gọi là rối loạn phát triển lan tỏa (lan tỏa ra nhiều hoạt động sống, nhiều hoạt động về mặt tâm thần).
Theo BS Minh, tự kỷ không có nguyên nhân đầy đủ, cụ thể, rõ ràng. Những tổn thương thần kinh trong bụng mẹ, ô nhiễm môi trường… cũng có thể liên quan đến tự kỷ. Những triệu chứng đầu tiên của tự kỷ xuất hiện khi đứa trẻ dưới 3 tuổi và toàn bộ các triệu chứng phải phát ra trước 5 tuổi.
“Ở VN, chẩn đoán sai nhiều nhất là chẩn đoán nhầm lẫn giữa chậm phát triển tâm thần và rối loạn tự kỷ. Rất nhiều cháu sau khi bị chẩn đoán tự kỷ một thời gian thì được chẩn đoán lại là chậm phát triển tâm thần. Cho nên, việc chẩn đoán tự kỷ là cả quá trình và cần cả ê kíp đánh giá gồm BS tâm thần nhi, chuyên viên tâm lý, giáo viên giáo dục đặc biệt, nhân viên xã hội”, BS Minh lưu ý.
Cô Võ Thị Thùy, Hiệu trưởng Trường Giáo dục chuyên biệt Khai Trí, nêu thực tế có nhiều phụ huynh không hiểu về hội chứng này nên thường đổ thừa lẫn nhau. Trong đó, người thường phải chịu nhiều oan ức nhất là bà mẹ. Theo cô Thùy, bên Mỹ từng đề cập khái niệm “bà mẹ tủ lạnh” để nói những bà mẹ chỉ biết đi làm mà không chăm sóc, dạy dỗ con... dẫn đến con bị tự kỷ. Thực ra, những đứa trẻ đó bị rối loạn từ trong bụng mẹ chứ không phải do cách nuôi. Cách nuôi không tốt làm cho đứa bé bị nặng hơn hoặc mất đi tuổi vàng can thiệp”.
Người tự kỷ có thể yêu đương, lập gia đình ?
Tại hội thảo, một khán giả đặt câu hỏi: “Người tự kỷ có thể yêu đương, lập gia đình được không?”.
BS Lâm Hiếu Minh nói: “Người tự kỷ vẫn phát triển bình thường về mặt sinh sản và sinh dục. Có điều, họ bị ảnh hưởng phần tương tác cảm xúc và giao tiếp nên khi lớn lên thường rất khó tìm được người yêu. Thực tế, cũng có người tìm được “đối tượng” nhưng tỷ lệ lập gia đình rất ít”.
Khi con trai đầu lòng lên 2 tuổi, vợ chồng chị Vũ Thị Huế (P.Linh Đông, Q.Thủ Đức, TP.HCM) rất sốc khi phát hiện con mắc hội chứng tự kỷ. Theo chị Huế, đến lúc gia đình chị chấp nhận tình trạng của con thì chị không hối thúc con tiến bộ từng ngày. Chị kể: “Con chuyển từ ăn cháo sang ăn cơm phải mất 6 tháng để tập nhai. 10 tuổi nhưng bé mới biết tự đi tiêu, đi tiểu được cách đây 4 tháng. Nói chung,
gồm nhiều cung bậc cảm xúc, từ đau khổ nhất cho đến hạnh phúc nhất và bắt đầu từ những cái nhỏ nhoi thôi”.
Cô Võ Thị Thùy cho hay tuổi can thiệp tốt nhất của trẻ tự kỷ là từ khi phát hiện lúc 12 tháng hoặc sớm hơn, cho đến 3 - 4 tuổi. Số học sinh ra hòa nhập được hầu hết dưới 6 tuổi, còn trên 6 tuổi thì “măng đã thành tre” nên can thiệp rất chậm và rất lâu.
Đại diện Trường Giáo dục chuyên biệt Khai Trí cho rằng những trẻ tự kỷ không thể ngồi từ sáng tới chiều trong lớp được, mà phải được dạy bằng những trò chơi, hoạt động, học lý thuyết 1 nhưng thực hành 10. Vị này dẫn chứng: Chỉ riêng dạy đánh răng cho trẻ thôi mà bà nói với giáo viên phải kiên trì từng chút, thường xuyên nhắc trẻ từ 500 - 5.000 lần mới hy vọng các em có tiến bộ.
Mọi nền văn hóa đều có những niềm tin thông thường không liên quan đến tôn giáo hay khoa học. Chúng có thể là quan niệm về những con số, màu sắc xui xẻo… Những niềm tin này thường rất khác nhau tùy thuộc vào khu vực hoặc cá nhân, nhưng bạn sẽ bắt gặp những niềm tin này khi đi qua cuộc sống hàng ngày ở Nhật Bản.
Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng bản dịch văn bản khoa học
Để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của bản dịch văn bản khoa học, có những tiêu chuẩn được đề ra để đánh giá chất lượng của bản dịch. Các tiêu chuẩn này bao gồm:
Đây là yếu tố quan trọng nhất trong việc đánh giá chất lượng bản dịch văn bản khoa học. Bản dịch phải chính xác và không có sai sót trong ngữ pháp, cấu trúc câu, thuật ngữ và nội dung.
Vai trò của công nghệ trong dịch thuật văn bản khoa học
Như trong nhiều lĩnh vực khác, công nghệ đã có những đóng góp quan trọng trong việc cải tiến quy trình dịch thuật văn bản khoa học. Từ những công cụ hỗ trợ dịch thuật đơn giản cho đến các phần mềm dịch thuật tự động, công nghệ đã giúp người dịch tăng hiệu quả và đảm bảo tính chính xác cho bản dịch.
Các lĩnh vực chính trong dịch thuật văn bản khoa học
Dịch thuật văn bản khoa học không chỉ đơn thuần là dịch các bài báo hay sách vở, mà còn có nhiều lĩnh vực khác yêu cầu sự dịch thuật chuyên sâu và kiến thức sâu rộng về lĩnh vực khoa học. Dưới đây là một số lĩnh vực chính trong dịch thuật văn bản khoa học:
Việc dịch thuật các văn bản y tế đòi hỏi sự chính xác và đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin, vì một sai sót nhỏ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Người dịch cần phải hiểu được các thuật ngữ y khoa và có kiến thức sâu về lĩnh vực này.
Khoa học kỹ thuật là lĩnh vực đòi hỏi sự chính xác và chi tiết trong việc truyền đạt thông tin. Người dịch cần phải có hiểu biết sâu về các thuật ngữ và khái niệm khoa học kỹ thuật để có thể dịch chính xác các bài báo và tài liệu nghiên cứu.
Việc dịch thuật các tài liệu liên quan đến môi trường cũng đòi hỏi người dịch có kiến thức sâu về lĩnh vực này. Các thuật ngữ về môi trường thường rất phức tạp và người dịch cần phải hiểu và tái tạo lại ý nghĩa của chúng một cách chính xác.
Xu hướng mới trong dịch thuật văn bản khoa học
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và yêu cầu ngày càng cao về tính chính xác và nhanh chóng trong dịch thuật, có những xu hướng mới đang được áp dụng trong lĩnh vực này.
Những công nghệ mới như dịch máy và trí tuệ nhân tạo đang được áp dụng trong dịch thuật văn bản khoa học. Việc sử dụng các công nghệ này giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính chính xác của bản dịch.
Với sự phát triển của thương mại và giao lưu văn hóa, việc dịch thuật đa ngôn ngữ trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Các công ty dịch thuật hiện nay đang tập trung vào việc phát triển các dịch vụ đa ngôn ngữ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Công cụ hỗ trợ dịch thuật (CAT)
Công cụ hỗ trợ dịch thuật là một phần mềm cho phép người dịch lưu trữ các cặp câu đã dịch và tái sử dụng chúng trong tương lai. Điều này giúp người dịch tiết kiệm thời gian và tăng tính chính xác khi dịch các văn bản khoa học có nội dung tương tự.
Phần mềm dịch máy là công cụ hỗ trợ dịch thuật tự động, được sử dụng để dịch các văn bản lớn và có tính chuyên ngành cao. Tuy nhiên, phần mềm dịch máy vẫn còn những hạn chế trong việc hiểu và tái tạo ý nghĩa của văn bản, vì vậy nó không thể thay thế hoàn toàn vai trò của người dịch.
Các phương pháp dịch thuật văn bản khoa học
Để đảm bảo tính chính xác và sự hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực khoa học, người dịch thuật văn bản khoa học cần phải áp dụng các phương pháp dịch thuật phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp dịch thuật văn bản khoa học phổ biến:
Phương pháp này là phương pháp dịch thuật cơ bản nhất, dịch theo từng câu hoặc từng đoạn. Người dịch cần phải hiểu rõ nghĩa của từng từ và cấu trúc của câu để có thể dịch chính xác. Đây là phương pháp thường được áp dụng trong các văn bản khoa học có tính chính xác cao, như sách giáo khoa, tài liệu nghiên cứu...
Phương pháp này cho phép người dịch tái tạo lại nội dung của văn bản theo cách dễ hiểu và chuyển đổi nội dung sang ngôn ngữ đích một cách linh hoạt hơn. Đây là phương pháp thường được áp dụng trong các bài báo khoa học, nơi mà việc truyền đạt thông tin một cách rõ ràng và dễ hiểu là quan trọng hơn tính chính xác.
Phương pháp này nhắm đến việc chuyển đổi nội dung của văn bản sang ngôn ngữ đích một cách mượt mà và gần gũi với người đọc. Đây là phương pháp thường được sử dụng trong các bài báo khoa học mang tính giải trí, hay trong các sách mô tả kinh nghiệm và câu chuyện của tác giả.
